BÜYÜK KONSTANTİN,İlir (Arnavut) Kökenli Roma İmparatoru

Roma imparatorluğu tarihinde birçok İlir (Arnavut kökenli) imparator tahta geçmiştir.Bunların belki de en önemlisi İlir kökenli Büyük Konstantin'dir.Bu imparator,imparatorluğun baikentini Roma'dan İstanbul'a taşıyarak kuzeyden gelen barbarların saldırılarından korunmak için önlemler almıştır.Konstantin,İlirya'nın Niş (Naissus) şehrinde M.S 272 yılında doğmuştur (M.S 4.yy).Bugün bu şehir Sırbistan sınırlarının içinde kalmaktadır.Arnavutların ataları kabul edilen İlirlerin yaşadığı İllirya bölgesi Yunanistan'ın kuzeyinden başlayarak,Arnavutluk,Makedonya,Kosova,Sırbistan ve Bosna Hersek bölgelerine kadar uzanıyordu.Bahsettiğimiz dönemde Slavlar daha Balkan yarımadasına inmemişlerdi.Bilindiği gibi Sırpların,Bulgarların ataları Slavlar M.S 6.yy'da Balkanlara gelmişlerdir.Bu dönemde Sırbistan,Bulgaristan gibi bölgeler yoktu.İlirler yada diğer adıyla İlliryalılar gelişmiş bir kültüre sahipti.Bu topluluk değişik kabileler halinde yaşıyordu.M.Ö 2.yy'da İllirya'nın Roma imparatorluğunun egemenliğine girmesiyle İlirler,Roma imparatorluğuna hizmet ettiler.Roma ordusunda,senatoda ve idarede yer alarak imparatorluğun genişlemesini sağladılar.Roma ordusuda hizmet eden İlir generaller zamanla imparator bile oldular.Bunlardan biri yukarda bahsettiğimiz İlir (Arnavut) kökenli Büyük Konstantin'dir.

Büyük Konstantin,imparatorluğun başkentini Roma'dan İstanbul'a taşıdığında bu şehri neredeyse baştan kurmuştur.Yeni binalar yaptırarak bu şehri dünyanın en önemli şehri haline getirmiştir.İmparatorluğun her yerinden değerli eşyalar,eserler getirterek yeni şehri güzelleştirmek için kullanmıştır.İmparatorluğun yeni başkenti olan yeni şehre,Konstantin'in şehri manasına gelen ''Konstantinopolis'' adı verilmiştir.Bugün İstanbul'da Sultanahmet Meydanı olarak bilinen yerde Mısır'dan büyük sutunlar getirterek hipodrom denilen yerde diktirmiştir.Hipodrom,Roma ve Bizans zamanında at yarışlarının düzenlendiği alandır.Burada aynı anda 60.000 kişi düzenlenen yarışları seyredebiliyordu.

İmparator Konstantin,Yunanistan'da bulunan Delphoi Tapınağından da birçok eser getirterek bunları hipodormu güzelleştirmek için kullanmıştır.Bu eserlerden biri de ''Yılanlı Sütün'' olarak bilinen üç başlı yılan bronz heykelidir.Yılanlı sütün heykeli M.Ö 4.yy'da Yunanistan bölgesinde gerçekleşen Platea Savaşında Perslere karşı kazanılan zaferin sembolü olarak yapılmıştır.Bu heykel İstanbul'a getirilene kadar Delphoi Tapınağı'nda korunuyordu.Heykel,dünyanın en eski eserlerinden sayılır.''Yılan'' sembolü Arnavutların en eski ataları sayılan Pelasgların sembolüdür.

Latince ismi ''Gaius,Flavius,Valerius,Aurelius,Constantinus'' olan Konstantin gerçek ismi hakkında kaynaklarda çok fazla bilgi verilmemiştir.Roma geleneğine göre tahta geçen bir imparator mutlaka latince bir isim kullanmak zorundaydı.Konstantin küçük iken,babası ''Constantinus Clorus (Konstantinus Klorus)'' Roma imparatoru olarak diğer İlir kökenli Roma imparatorları Diokletianus,Galerius ve Maximian ile birlikte Roma imparatorluğunu yönettiler.İmparatorluğun dört İlir (Arnavut) kökenli imparator tarafından tönetildiği bu dönem ''Tetrarşi Dönemi'' olarak bilinmektedir.
Konstantin gençken babasının katıldığı savaşlarda yer alarak savaş stratejisini öğrenmiştir.Britanya'da babasıyla birlikte yerel kabilelere karşı savaşmıştır.M.S 313 yılında,Milano Fermanı ile ilk defa hristyanlara ve diğer din mensuplarına haklar tanımıştır.Milano fermanına kadar hristyanlar ve diğer din mensupları Romalılar tarafından baskı görmüşlerdir.Milano Fermanı,insan hakları bakımından tarihin en önemli belgelerinden biri sayılır.Konstantin,imparatorluğu ortak imparator sıfatıyla yöneten Licinius'u ve Maxentius'u yenerek imparatorluğun tartışmasız tek hakimi olmuştur.Konstantin,Roma'da Maxantius'u ünlü Milvius Köprüsü Savaşı'nda yenmiştir.Zaferden sonra Roma'da Konstantin adına ''Konstantin Zafer Takı'' inşa edilmiştir.Dini meselelerle de ilgilenen imparator bu alanda önemli reformlar yapmıştır.Hristyanlık dinini tanıdığını ilan eden Büyük Konstantin,imparatorlukta birçok kilise inşa ettirmiştir.Bunların en ünlüsü İstanbul'da inşa edilen Ayasofya kilisesidir.Bu yapı,tarihte birçok defa yıkılarak yeniden inşa edilmiştir.Bugüne kadar gelen Ayasofya,Konstantin'in kurduğu Ayasofya değil diğer İlir kökenli imparator olan Justinianus tarafından M.S 6.yy'da inşa edilen kilisedir.İlk Vatikan Kilisesini inşa ettiren de Büyük Konstantin'dir.

Büyük Konstantin M.S 325 yılında dini konularda karar vermek amacıyla o zamanlarda Nikea olarak bilinen İznik'te bir konsil kurulmasını emretmiştir.Bu konsil tarihte ''Nikea Konsili'' yada ''İznik Konsili'' olarak bilinmektedir.Konsilde alıan kararlar büyük öneme sahiptir.Büyük Konstantin birçok tarihçinin söylediğinin aksine hristyan olmamıştır.İmparator o zamanlarda yayılmaya başlanmış dinin mensuplarından asker olarak faydalanmak için bu dini yasallaştırmıştır.Konstantin ataları İlir ve Pelasgların inandıkları pagan dinlere inanıyordu.İstanbulda bu yüzden Konstantin Forumu olarak bilinen yerde ''Güneş Tanrısı'' Apollon'un heykelini diktirmiştir.Öldüğünde Konstantinopolis'te imparatorların mezarlarının bulunduğu ve kendisinin inşa ettirdiği ''Kutsal Havariler Kilisesi'nde'' defnedilmiştir.1453 yılında zarar görmüş olan bu kilise,II.Mehmed tarafından yıktırılarak yerine bugünkü Fatih Camii inşa edilmiştir.Konstantin ve diğer Doğu Roma İmparatorlarıın mezarlarından parçalar değişik müzelerde sergilenmektedir.


Kaynaklar

Alexander VASİLİEV ''Bizans İmparatorluğu Tarihi''
John NORWICH ''Bizans''
vb. kaynaklar


GENTİ FANİ