Dünyaca Tanınmış Rönesans Dönemi Büyük Arnavut Ressamı ONUFRİ

Rönesans döneminde 16.yüzyılda İtalya'da bilim,sanat ve düşünce alanında yaşanan gelişmeler kısa sürede Avrupa'da yayıldı.İnsan,evrenin merkezi haline geldi.Bahsettiğimiz zamana kadar Avrupa'nın toplumunda egemen güç kiliseydi.Kilisenin doktrini her şeyden üstün tutuluyordu.Bilimsel faaliyetler çoğu zaman kilise tarafından engelleniyordu.Rönesans ile insanoğlu doktrinlerden kurtulmuş bilim ve sanat yapan,özgür düşünen bir ''birey'' haline gelmiştir.Rönesansın kelime anlamı ''Yeniden Doğuş'' 'tur.Eski Yunan ve Roma medeniyetinin eserleri tekrar incelenmiş ve medeniyette yeni bir aşamaya geçilmiştir.Rönesans,tüm Avrupayı ve hatta doğu ülkelerini de etkilemiştir.Mesela,Osmanlı sultanı Fatih Sultan Mehmet bile Rönesanstan haberdar olmuş ve İtalya'da yaşanan bilim ve sanat alanında yaşanan gelişmeleri büyük bir ilgiyle takip etmişti.Fatih,ünlü İtalyan Rönesans ressamı Gentille Bellini'yi İstanbul'a çağırmış ve ona kendi portresini yaptırmıştır.Rönesansa duyulan bu ilginin Osmanlı'da sadece Fatih ile sınırlı olduğunu hatırlatmamız gerekir.Çünkü Fatih sultan Mehmet'in ölümünden sonra tahta geçen oğlu II.Bayezid babasının resimlerini saraydan çıkartmıştır.Osmanlı egemenliği altında bulunan Balkan ülkelerinde de Avrupa kökenli Rönesansın izlerini bugün bile görebiliriz.

İtalya'da Rönesans döneminin yaşandığı muhteşem devirde bir buçuk asır Osmanlı egemenliği altında olan Arnavutlukta 1578 yılında Berat şehrinde,dünyaca tanınmış ünlü Arnavut ressam ve ikonograf Onufri doğdu.Onufri,Bizans resim ve ikona sanatını daha da geliştirmiştir.Arnavutluk ve Arnavutluk dışında bulunan kiliselerde muhteşem resimler,ikonalar ve afreskler yapmıştır.Sanatında dini temalar işlemiştir.Onufri,Berat,Korçe,Elbasan,Kostur,Opar,Ohri ve birçok şehirlerin önemli kiliselerinde çalışmaları vardır.Kendisi Berat'ta sanat okulu kurarak burada birçok ressam ve ikonografın yetişmesini sağlamıştır.Bu gelenek yüzyıllarca devam etmiştir.Onufri'nin oğlu Nikolla da babası kadar ünlü bir ressam olmuştur.Onufri İtalya'ya gittiğinde ünlü İtalyan ressam Mikelangelo ile görüştüğü rivayet edilmiştir.Onufri'nin eserlerinin önemli bir kısmı Berat Onufri Müzesinde sergilenmektedir.Berat kalesinde bulunan müze aslında 1797 yılında inşa edilmiş eski bir katedralin içinde kurulmuştur.Bu müzede birçok Arnavut ressam ve ikonogrfın ikonaları sergilenmektedir.Bu ressamlardan bazıları şunlardır: Onufri,Nikolla,Onufri'nin oğlu,Onufër Qiprioti,David Selenica,Çetiri kardeşler (Gjergj,Joan,Naun,Genç Gjergji) ve Konstandin Shpataraku.

Onufri'nin çalışmaları ilk defa 1950'li yıllarda Arnavut ve yabancı araştırmacılar tarafından keşfedilmiştir.
Berat kalesinde bulunan Saint Teodore ve Blahernai adlı kiliselerde bahsettiğimiz yıllarda ilk defa Onufri'nin ikonaları bulunmuştur.Büyük ressamımız Onufri ayrıca birçok elyazması bırakmıştır.Yazılarında Berat şehrinde doğduğunu belirtmiştir.Araştırmacılar bu elyazmalarından faydalanarak onun hakkında önemli bilgilere ulaşmıştır.Eserleri dünya mirasının bir parçası olarak UNESCO tarafından korunan ikonaları çok önemli eserler olarak kabul edilmiştir.


GENTİ FANİ