Naziler Tarafindan Öldürülen Yahudi Kökenli Avusturyalı Albanolog Norbert Jokl Kimdir

Albanoloji,kısaca Arnavut kültürünü,dilini ve tarihini inceleyen bir bilimdir.Bircok yabanci arastirmaci ve tarihci Albanoloji alaninda onemli arastirmalar yapmislardir.Bu alanda en cok arastirma yapmis olan yabancilar Almanlar ve Ingilizlerdir.Avrupa üniversitelerde kurulmuş birçok Albanoloji enstitüsü ve bölümü bulunmaktadir.Albanoloji ile ilgilenmis yabancı bilimadamlarina örnek olarak Alman Otto Von Hahn ve yazimizin konusu olan Norbert Jokl verilebilir.Bu yazıda daha cok Norbert Jokl hakkinda bilgi vermeye calisacagim.Avrupa"da kurulmus Albanoloji enstituileri hakkinda baska bir yazida bilgi verecegim.

Albanolog Norbert Jokl albanoloji alanında yapmış olduğu önemli araştırmalardan dolayı Albanolojinin Babası olarak taninmistir.Yahudi kökenli Avusturya vatandaşı olan Norbert Jokl,1895 yılında Çek Cumhuriyetinde doğdu.1913 yılında Arnavut,Baltik ve Islav dilleri alaninda araştırmalara başladı.Otuz yaşında iken Arnavutça öğrenmiş ve bu dönemde daha çok Arnavut dil ve tarihi ile ilgili araştırmalarına yogunlasmistir.Gjergj Fishta,Faik Konica,Aleksander Xhuvani ve Ernest Koliqi gibi birçok Arnavut entelektüel ile dostluk kurmustur.Üniversitede profesorluk yapan Norbert Jokl birçok Albanolog ile ortak araştırmalar yapmistir.Adolf Hitler 1933 yılında Almanyada iktidara geldiğinde Yahudi kökenli profesor ve bilimadamları için zor bir dönem başlamıştır.Naziler onun birçok uluslararası konferansa katılmasını engellemislerdir.1938 yılında Norbert Jokli,Alman Naziler tarafından ölümle tehdit edilmistir.Arnavutlukta Lasgush Poradeci gibi birçok yazar ve entellektuel Norbert Jokli"nin Tiran"da yeni kurulan Albanoloji Enstitüsünün başına geçmesi için Avusturya diplomatik temsilcilerine bir mektup gonderdiler.Çeşitli sebeplerden dolayi Arnavut entelektuellerin bu istekleri gerceklesmedi.Bu dönemde Arnavutluk Italyanlar tarafindan işgal edildi.Jokli ,eskisi gibi Viyana Üniversitesinde çalışması için Alman Nazi temsilcilerine mektup gondermistir.Naziler olumsuz yanıt verdiler.1942 yılında Nazi Gestapo tarafından Viyanadaki evde tutuklanarak toplama kampına gonderildi.İşgal altındaki Arnavutluk yöneticileri haberi alır almaz cesitli diplomatik yollari kullanarak Norbert Jokli"nin kurtarılması için olaganustu bir çaba gösterdiler.Karar verilmişti.Artık,ünlü albanologun kurtarılması için fazla yol kalmamisti.Naziler ona ölüm cezasi verdiler.Ünlü Albanolog 1942 yılında öldü.

Jokli"nin Albanoloji alanında yaptığı çalışmalar birçok Albanolog için yol gösterici olmuştur.Eqrem Cabej,Aleks Buda gibi birçok Arnavut tarihçi ve albanolog Norbert Jokli"nin araştırmalarından faydalanmislardir.1982 yılında Viyana Üniversitesi bir enstitüye Norbert Jokli"nin adını vermiştir.

Genti Fani